คุณแม่ตั้งครรภ์ 31 สัปดาห์ เพื่อพัฒนาการทารก อายุครรภ์ 31 สัปดาห์

สรุป

• อายุครรภ์ 31 สัปดาห์ เข้าสู่ไตรมาสที่ 3 คุณแม่เริ่มมีการเปลี่ยนแปลงทางร่างกายมากขึ้น หน้าท้องขยายใหญ่ขึ้น เริ่มรู้สึกเหนื่อยล้า หายใจไม่อิ่มจากการขยายตัวของมดลูก อาการปวดหลังอาจรุนแรงขึ้น ปัสสาวะบ่อย และอาจมีอาการนอนไม่หลับได้
• ทารกอายุ 31 สัปดาห์ มีความยาวตัวประมาณ 41 เซนติเมตร และมีน้ำหนักตัวประมาณ 5 กิโลกรัม หรือเทียบเท่ากับลูกมะพร้าว มีพัฒนาการทางระบบประสาทและร่างกายอย่างรวดเร็วและเกือบสมบูรณ์แล้ว

ตั้งครรภ์ 31 สัปดาห์ มีอะไรเกิดขึ้นบ้าง

ช่วงอายุครรภ์ 31 สัปดาห์เป็นอีกหนึ่งช่วงเวลาสำคัญแห่งการเปลี่ยนแปลงของทั้งคุณแม่และทารกน้อยในครรภ์อย่างรวดเร็ว เชื่อว่าคุณแม่ทั้งหลายก็ทั้งตื่นเต้น และกังวลใจในเวลาเดียวกัน เพราะเป็นการเดินทางเข้าสู่ไตรมาสที่ 3 ซึ่งนับจากนี้อีกไม่กี่สัปดาห์ข้างหน้าก็จะถึงกำหนดที่ทารกน้อยก็จะได้ออกมาลืมตาดูโลกแล้ว

ตั้งครรภ์ 31 สัปดาห์ เท่ากับกี่เดือน

อายุครรภ์ 31 สัปดาห์เทียบเท่ากับช่วงเวลาที่คุณแม่อุ้มท้องมาได้ 7 เดือน เรียกว่าอยู่ในไตรมาสที่ 3 ของการตั้งครรภ์แล้วนั่นเอง

ตั้งครรภ์ 31 สัปดาห์ ลูกอยู่ตรงไหน

ทารกอายุครรภ์ 31 สัปดาห์ จะเริ่มค่อย ๆ เคลื่อนย้ายตัวเพื่อให้อยู่ในท่าที่พร้อมออกจากท้องคุณแม่คือท่าก้มศีรษะลงแล้ว แต่ก็ไม่ได้มีจุดที่ทารกจะอยู่แบบตายตัวเสมอไป บางวันอาจเอาศีรษะลง หรือย้ายกลับเอาศีรษะขึ้น เพราะพื้นที่ในมดลูกของคุณแม่ยังมีมากพอให้ทารกได้เคลื่อนย้ายอย่างอิสระนั่นเอง

พัฒนาการลูกน้อยในครรภ์ 31 สัปดาห์ เป็นอย่างไร

พัฒนาการของทารกในครรภ์สัปดาห์นี้จะมีพัฒนาการที่สมบูรณ์ขึ้นเรื่อย ๆ เริ่มมีพัฒนาการกับสิ่งแวดล้อมภายนอกมากขึ้น

1. ตั้งครรภ์ 31 สัปดาห์ ทารกมีขนาดตัวเท่าใด

ทารกอายุครรภ์ 31 สัปดาห์ มีความยาวตัวอยู่ที่ประมาณ 41 เซนติเมตร มีน้ำหนักตัวประมาณ 1.5 กิโลกรัม และเริ่มมีไขมันสะสมใต้ผิวหนังมากขึ้น ทำให้ร่างกายดูอวบอิ่ม

2. ตั้งครรภ์ 31 สัปดาห์ ลูกดิ้น แล้วหรือยัง

ในช่วง 31 สัปดาห์นี้ ทารกเริ่มมีพัฒนาการที่สมบูรณ์ขึ้นมากแล้ว ระบบกล้ามเนื้อและกระดูกแข็งแรงขึ้น ทำให้สามารถเคลื่อนไหวไปมาได้อิสระมากขึ้น คุณแม่จึงสามารถรู้สึกถึงการเคลื่อนไหวของทารกได้ชัดเจนขึ้นเรื่อย ๆ 

สัญญาณบ่งบอกว่าลูกดิ้นแล้ว คุณแม่อาจรู้สึกถึงการเคลื่อนไหวของทารก เช่น

• รู้สึกเหมือนมีลูกเต่าหรือปลาว่ายอยู่ในท้อง
• รู้สึกเหมือนมีลมดันท้อง
• รู้สึกเหมือนมีอะไรมากระแทกท้อง

โดยทั่วไปแล้ว ทารกจะดิ้นบ่อยในช่วงเช้าตรู่และช่วงเย็น คุณแม่ควรสังเกตการดิ้นของทารกเป็นประจำ ในหนึ่งวันทารกน้อยสามารถดิ้นได้มากกว่า 300-400 ครั้งต่อวัน หรืออาจดิ้นได้มากถึง 700 ครั้งต่อวันเลย

3. อวัยวะและระบบต่าง ๆ

ในช่วงไตรมาสที่ 3 นี้ พัฒนาการของทารกน้อยเรียกได้ว่าเกือบสมบูรณ์แล้ว โดยอาจมีการเปลี่ยนแปลงด้านต่าง ๆ

• พัฒนาการทางระบบประสาท ทารกน้อยสามารถลืมตาได้แล้ว และเริ่มมีปฏิกิริยาตอบสนองต่อแสง สี เสียง และสัมผัสได้ดีขึ้น เช่น หากคุณแม่เปิดเพลงหรือพูดกับทารก ทารกอาจดิ้นหรือเตะตอบกลับมา
• ระบบหายใจ ปอดและระบบหายใจของทารกในสัปดาห์นี้พัฒนาจนเกือบสมบูรณ์แล้ว เพื่อให้ทารกสามารถหายใจได้เองหลังออกจากท้องคุณแม่
• ระบบย่อยอาหาร ระบบย่อยอาหารพัฒนาจนเกือบสมบูรณ์แล้ว ทารกสามารถดูดซึมสารอาหารจากน้ำคร่ำได้อย่างเต็มที่
• ระบบขับถ่าย ไตของทารกน้อยสามารถทำงานได้เองแล้ว ซึ่งจะขับถ่ายปัสสาวะออกมาในน้ำคร่ำ

การเปลี่ยนแปลงร่างกายของคุณแม่ อายุครรภ์ 31 สัปดาห์

สำหรับคุณแม่ในช่วงนี้เริ่มมีการเปลี่ยนแปลงทางร่างกายเพื่อปรับตัวเข้าสู่ช่วงใกล้คลอด ดังนี้

• น้ำหนักตัวเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว อาจจะเพิ่มขึ้นประมาณ 5-7 กิโลกรัมในช่วงไตรมาสที่ 3 คุณแม่ควรควบคุมน้ำหนักตัวไม่ให้เพิ่มขึ้นมากเกินไป เพื่อไม่ให้เกิดภาวะครรภ์เป็นพิษ
• หน้าท้องขยายใหญ่ขึ้นเรื่อย ๆ เพื่อให้ทารกมีที่เจริญเติบโต คุณแม่อาจเริ่มรู้สึกอึดอัดและหายใจลำบากมากขึ้น
• อาการปวดหลังอาจรุนแรงขึ้น เนื่องจากน้ำหนักของครรภ์และขนาดตัวของทารกน้อยที่เพิ่มมากขึ้น ทำให้กระดูกสันหลังต้องรับน้ำหนักมากขึ้น
• เส้นเลือดขอดอาจเกิดขึ้นบริเวณขาหรือเท้าของคุณแม่ได้ น้ำหนักของครรภ์ที่เพิ่มมากขึ้น คุณแม่ควรหลีกเลี่ยงการยืนหรือเดินนาน ๆ
• ปัสสาวะบ่อย เนื่องจากมดลูกที่ขยายใหญ่ขึ้นจะกดทับกระเพาะปัสสาวะ ทำให้คุณแม่ต้องปัสสาวะบ่อยขึ้น คุณแม่ควรหลีกเลี่ยงการดื่มน้ำมากเกินไปก่อนเข้านอน เพื่อไม่ให้ต้องตื่นมาปัสสาวะบ่อยในตอนกลางคืน
• อาการท้องผูก หน้าท้องที่ขยายใหญ่ขึ้น ทำให้ระบบย่อยอาหารทำงานช้าลง และฮอร์โมนโปรเจสเตอโรนอาจทำให้ลำไส้ทำงานช้าลง ส่งผลให้คุณแม่มีอาการท้องผูกได้ ควรรับประทานอาหารที่มีกากใยสูง และดื่มน้ำเปล่าให้เพียงพอ
• อาการบวมอาจเกิดขึ้นได้บริเวณเท้า ขา และมือ เนื่องจากมีปริมาณน้ำในร่างกายเพิ่มมากขึ้น
• อาการนอนไม่หลับอาจเกิดขึ้นได้ เนื่องจากความอึดอัดจากการขยายตัวของหน้าท้องและน้ำหนักของทารกที่มากขึ้น

อาการคุณแม่ตั้งครรภ์ 31 สัปดาห์ เป็นแบบไหน

ในช่วงอายุครรภ์ 31 สัปดาห์นี้จนถึงวันคลอด เหล่าคุณแม่มีอาการต่าง ๆ ดังนี้

• หายใจไม่อิ่ม อาการหายใจไม่อิ่มเป็นอาการที่พบได้บ่อยในช่วงไตรมาสที่ 3 เนื่องจากมดลูกที่ขยายใหญ่ขึ้นจะกดทับปอด ทำให้คุณแม่หายใจลำบาก ซึ่งอาจเกิดขึ้นได้ตลอดเวลา และมักเกิดขึ้นบ่อยขึ้นเมื่อคุณแม่ทำกิจกรรมที่ต้องออกแรง เช่น เดินเร็ว ขึ้นบันได หรือออกกำลังกาย
• เล็บแห้งเปราะ เนื่องจากการเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมน ทำให้การไหลเวียนโลหิตไปหล่อเลี้ยงเล็บลดลง ส่งผลให้เล็บขาดความชุ่มชื้น เปราะและแตกหักง่าย คุณแม่อาจลองใช้น้ำมันมะกอกหรือน้ำมันโจโจบาทาเล็บเป็นประจำทุกวัน เพื่อช่วยเพิ่มความชุ่มชื้นให้กับเล็บ
• เจ็บเตือนหรือเจ็บหลอก ในช่วงไตรมาสที่ 3 อาการเจ็บเตือนหรือเจ็บหลอก (Braxton Hicks Contractions) เป็นอาการบีบตัวของมดลูก ซึ่งอาการนี้อาจเกิดขึ้นได้หลายครั้งต่อวัน และมักเป็นเวลาสั้น ๆ ประมาณ 30-60 วินาที อาการเจ็บเตือนไม่รุนแรงเหมือนอาการเจ็บครรภ์คลอดจริง และมักไม่ทำให้รู้สึกปวดมาก

อาหารคนท้อง 31 สัปดาห์ ควรกินอะไรบ้าง

คุณแม่ตั้งครรภ์ควรกินอาหารให้ครบ 5 หมู่ เน้นอาหารที่มีคุณค่าทางโภชนาการ และวิตามินสูง เพื่อตัวคุณแม่เองและทารกน้อยในครรภ์

• โปรตีน คุณแม่ควรรับประทานโปรตีนประมาณ 80-100 กรัมต่อวัน แหล่งโปรตีนที่ดี ได้แก่ เนื้อสัตว์ ปลา ไข่ นม ถั่ว และเต้าหู้
• คาร์โบไฮเดรต เป็นแหล่งพลังงานที่สำคัญสำหรับคุณแม่และลูกน้อย คุณแม่ควรรับประทานคาร์โบไฮเดรตเชิงซ้อน เช่น ข้าวกล้อง ขนมปังโฮลวีต ผัก และผลไม้
• ไขมันดี มีประโยชน์ต่อร่างกายเพราะช่วยให้ร่างกายดูดซึมวิตามินบางชนิดได้ดียิ่งขึ้น คุณแม่ควรรับประทานไขมันดี โดยแหล่งไขมันดี ได้แก่ น้ำมันมะกอก น้ำมันมะพร้าว ปลาแซลมอน อะโวคาโด ถั่ว และเมล็ดพืช

นอกจากนี้ คุณแม่ควรเพิ่มวิตามินและแร่ธาตุที่จำเป็นต่อการทำงานของร่างกายให้ครบถ้วน เพราะทารกต้องการแหล่งพลังงานสารอาหารที่ดีจากคุณแม่เพื่อพัฒนาระบบต่าง ๆ ในร่างกายต่อไป เช่น

• วิตามินเอ ช่วยในพัฒนาการของกระดูกของทารกน้อย และมีส่วนช่วยพัฒนาการมองเห็นของทารกเปิดขึ้นและเริ่มตรวจจับแสงได้ในไตรมาสที่ 3
• วิตามินซี ช่วยให้ร่างกายของคุณแม่ดูดซึมธาตุเหล็กได้ดี และยังช่วยสร้างฟัน เหงือก และกระดูกของทารกน้อยให้แข็งแรง
• วิตามินบี 6 เป็นสารอาหารที่สำคัญในการพัฒนาเซลล์เม็ดเลือดแดงและสมองของทารก
• วิตามินบี 12 ช่วยพัฒนาระบบประสาทของทารกให้แข็งแรงและช่วยสร้างเซลล์เม็ดเลือดแดง
• แคลเซียม ช่วยสร้างกระดูกและฟัน ซึ่งเป็นสิ่งสำคัญในช่วงไตรมาสที่ 3 เพื่อเสริมสร้างกระดูกให้ทารกแข็งแรงขึ้น

การอัลตราซาวด์เมื่อตั้งครรภ์ได้ 31 สัปดาห์

ในช่วงสัปดาห์นี้คุณหมอจะเริ่มการอัลตราซาวด์เพื่อตรวจดูพัฒนาการของและความสมบูรณ์ของทารกน้อย สามารถอัลตราซาวด์ได้ทั้งแบบ 3 มิติ และ 4 มิติ ตามความเหมาะสมที่คุณหมอแนะนำ ตรวจอัลตราซาวด์ ดังนี้

• ตรวจดูพัฒนาการของทารก แพทย์จะตรวจดูขนาด น้ำหนัก รูปร่าง ท่าทาง และความสมบูรณ์ของอวัยวะต่าง ๆ ของทารก เช่น สมอง หัวใจ ปอด ตับ ไต กระดูกสันหลัง เป็นต้น
• ตรวจดูตำแหน่งของทารก แพทย์จะตรวจดูว่าทารกอยู่ในท่าไหน หากทารกอยู่ในท่าศีรษะลง (Head down position) จะช่วยให้ทารกคลอดได้ง่ายขึ้น แต่หากทารกอยู่ในท่าก้นลง (Breech position) หรือท่าไขว้ (Transverse position) แพทย์อาจแนะนำให้คุณแม่ทำท่าบริหารบางอย่างเพื่อช่วยให้ทารกกลับเข้าสู่ท่าศีรษะลง หรืออาจแนะนำให้คุณแม่ผ่าคลอด
• ตรวจดูความผิดปกติของทารก แพทย์จะตรวจดูความผิดปกติของทารก เช่น ภาวะทารกตัวโต (Macrosomia) ภาวะทารกแคระ (Microsomia) ภาวะน้ำคร่ำมาก (Polyhydramnios) ภาวะน้ำคร่ำน้อย (Oligohydramnios) ภาวะทารกพิการ เป็นต้น

ข้อแนะนำสำหรับคุณแม่อายุครรภ์ 31 สัปดาห์

อาหารและกิจกรรมที่คุณแม่ท้อง 31 สัปดาห์ ควรหลีกเลี่ยง

• อาหารดิบหรือสุกไม่สุก เพราะอาหารเหล่านี้อาจปนเปื้อนเชื้อโรคที่อาจส่งผลอันตรายต่อคุณแม่และทารกในครรภ์ได้
• อาหารที่มีรสจัดหรือมีไขมันสูง เพราะอาจทำให้คุณแม่มีอาการคลื่นไส้ อาเจียน ท้องอืด หรือท้องผูกได้
• เครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์ เพราะแอลกอฮอล์สามารถผ่านรกไปเลี้ยงทารกในครรภ์ได้ ซึ่งอาจส่งผลอันตรายต่อพัฒนาการของทารก
• เครื่องดื่มที่มีคาเฟอีน คุณแม่ควรจำกัดปริมาณการดื่มเครื่องดื่มที่มีคาเฟอีนไม่เกิน 200 มิลลิกรัมต่อวัน

อาการแพ้ท้องยังไม่หมดไป ทำอย่างไรดี

คุณแม่บางท่านอาจมีอาการแพ้ท้องอยู่จนถึงไตรมาสที่ 2 หรือ 3 อาการแพ้ท้องที่พบได้บ่อย ได้แก่ คลื่นไส้ อาเจียน เบื่ออาหาร มึนศีรษะ อ่อนเพลีย เป็นต้น

คำแนะนำเพิ่มเติมสำหรับคุณแม่ตั้งครรภ์ที่มีอาการแพ้ท้อง

• หากมีอาการคลื่นไส้ อาเจียน ควรรับประทานอาหารที่ย่อยง่าย รสไม่จัด เช่น ข้าวต้ม โจ๊ก ขนมปัง ผลไม้สุก
• หากมีอาการมึนศีรษะ ควรหลีกเลี่ยงการยืนหรือเดินนาน ๆ ควรนั่งหรือนอนพักให้บ่อยขึ้น
• หากมีอาการอ่อนเพลีย ควรพักผ่อนให้เพียงพอ นอนหลับอย่างน้อย 8-10 ชั่วโมงต่อคืน
• หากมีอาการเครียด ควรหาวิธีผ่อนคลายความเครียด เช่น ฟังเพลง ออกกำลังกายเบา ๆ อ่านหนังสือ เป็นต้น

อายุครรภ์ 31 สัปดาห์ หรือไตรมาส 3 เป็นช่วงเวลาสำคัญของการตั้งครรภ์ เพราะอีกไม่นานก็จะถึงเวลาที่ลูกน้อยได้ออกมาลืมตาดูโลกแล้ว ดังนั้นคุณแม่ต้องทำความเข้าใจ เตรียมรับมือให้พร้อมกับทุกการเปลี่ยนแปลง ดูแลสุขภาพของตัวเองให้ดี พักผ่อนให้เพียงพอ รับประทานอาหารที่มีประโยชน์ และหากมีความกังวลใจหรือมีปัญหาสุขภาพขณะตั้งครรภ์ควรปรึกษาแพทย์ทันที

อ้างอิง:

1. 31 weeks pregnant: Your baby when you’re 31 weeks pregnant, raisingchildren https://raisingchildren.net.au/pregnancy/week-by-week/third-trimester/31-weeks
2. Foods to Eat During Your Third Trimester, Grow by WebMD https://www.webmd.com/baby/foods-to-eat-during-third-trimester
3. อัลตราซาวด์ และการตรวจความผิดปกติของทารกในครรภ์, โรงพยาบาลสมิติเวชhttps://www.samitivejhospitals.com/th/article/detail/%E0%B8%AD%E0%B8%B1%E0%B8%A5%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B9%89%E0%B8%B2%E0%B8%8B%E0%B8%B2%E0%B8%A7%E0%B8%94%E0%B9%8C

อ้างอิง ณ วันที่ 3 ธันวาคม 2566