พัฒนาการเด็ก 1 ขวบ ลูกโตขึ้นแค่ไหน มีพัฒนาการอะไรบ้าง ที่คุณแม่ควรรู้

สรุป

• พัฒนาการเด็ก 1 ขวบ เป็นช่วงวัยที่เติบโตขึ้นทั้งพัฒนาการด้านร่างกาย สติปัญญา และอารมณ์ รวมถึงการรับประทานอาหารจำเป็นต้องได้รับโภชนาการที่หลากหลายมีประโยชน์ได้สารอาหารครบ 5 หมู่
• พัฒนาการเด็ก 1 ขวบ มีพัฒนาการร่างกายที่เติบโตแข็งแรงขึ้น สมองมีการเรียนรู้เร็ว จำเป็นต้องส่งเสริมให้ลูกได้มีเวลาคุณภาพกับคุณพ่อคุณแม่ ได้ทำกิจกรรมร่วมกัน เช่น การอ่านนิทานก่อนนอน การพาลูกออกไปทำกิจกรรมนอกบ้าน เพื่อกระตุ้นพัฒนาการสมองส่วนหน้า ให้เกิดการเรียนรู้สิ่งใหม่ๆ อยู่เสมอ
• ข้อควรระวัง พัฒนาการเด็ก 1 ขวบ แนะนำคุณพ่อคุณแม่หลีกเลี่ยงการให้ลูกดูจอทุกชนิด (มือถือ แท็บเล็ต แล็ปท็อป โทรทัศน์) เพื่อป้องกันไม่ให้ลูกมีปัญหากับพัฒนาการทุกด้าน และผลเสียต่อสุขภาพที่อาจเกิดขึ้นได้ทั้งปัจจุบัน และอนาคต

เบบี๋ตัวน้อยของคุณพ่อแม่ตอนนี้เข้าสู่วัย 1 ขวบกันแล้ว การเฝ้าติดตามดูพัฒนาการลูกคือความสุขของคนเป็นพ่อแม่ และตอนนี้จะเห็นว่าลูกน้อยมีการเปลี่ยนแปลงหลายอย่างที่ชัดเจนขึ้นมาก ไม่ว่าจะเป็นการ

• นั่ง ลูกสามารถนั่งได้เองโดยไม่ต้องประคองหลังให้
• ลุก ลูกสามารถยันตัวเพื่อลุกขึ้น และเดินได้โดยเกาะตามสิ่งรอบ ๆ ตัว  
• ยืน ลูกสามารถยืนได้เองเป็นเวลาสั้น ๆ  
• เดิน ลูกสามารถเดินเตาะแตะเองได้ 1-2 ก้าว
• พูด ลูกสามารถพูดได้เป็นคำสั้น ๆ เช่น ไป , หม่ำ , พ่อ , แม่ , ป๊า , ม้า , ย่า , ยาย

พัฒนาการเด็ก 1 ขวบ ด้านร่างกาย

ลูกน้อยในวัย 1 ขวบ จะมีพัฒนาการด้านร่างกายที่เติบโตขึ้นอย่างเห็นได้ชัด เริ่มเดินได้โดยจะเกาะคอกกั้น , โต๊ะเตี้ย ฯลฯ และบางครั้งลูกก็จะเดินได้เอง 1-2 ก้าว ล้มและลุกขึ้นยืนเอง การยืนทรงตัวจะยืนได้เป็นช่วงเวลาสั้น ๆ สามารถใช้นิ้วหยิบของเล่น สิ่งของชิ้นเล็ก น้ำหนักเบาได้แล้ว สำหรับน้ำหนัก ส่วนสูงของลูกก็มีการเจริญเติบโตขึ้น

• น้ำหนักเด็กผู้ชาย และเด็กผู้หญิง โดยเมื่ออายุได้ 1 ขวบ จะมีน้ำหนักตัวเพิ่มขึ้น 3 เท่าจากน้ำหนักแรกเกิด น้ำหนักโดยเฉลี่ยของเด็กวัย 1 ขวบ จะอยู่ที่ประมาณ 9 กิโลกรัม
• ส่วนสูง โดยเมื่ออายุได้ 1 ขวบ ส่วนสูงโดยเฉลี่ยของเด็ก 1 ขวบ จะอยู่ที่ประมาณ 75 เซนติเมตร

เพื่อเป็นการส่งเสริมให้ลูกมีพัฒนาการร่างกายที่แข็งแรงสมบูรณ์ คุณแม่ควรจัดพื้นที่ปลอดภัยให้ลูกได้ฝึกเดิน ฝึกการทรงตัวได้อย่างมั่นคงมากขึ้น รวมถึงกระตุ้นให้ใช้กล้ามเนื้อมัดเล็กแนะนำหาของชิ้นเล็ก ๆ เช่น ลูกบอลสี ๆ , ตุ๊กตา , หนังสือลอยน้ำ , Finger food ฯลฯ ให้ลูกได้ใช้มือทั้งสองข้างในการฝึกหัดหยิบ จับ เปิด ถือ 

พัฒนาการเด็ก 1 ขวบ ด้านสติปัญญา

ลูกวัย 1 ขวบสามารถที่จะเข้าใจประโยคคำพูดที่คุณแม่สื่อสารด้วยมากขึ้น เช่น สามารถทำตามคำสั่งง่ายๆได้ เช่น โบกมือบ๊าย บาย, ส่งจุ๊บ, หอมแก้ม, ตบมือ ฯลฯ

เพื่อเป็นการส่งเสริมกระตุ้นให้ลูกมีพัฒนาการด้านสติปัญญาที่ดีสมวัย แนะนำคุณแม่หาหนังสือนิทานภาพมาอ่านหรือเล่าเรื่องให้ลูกฟังก่อนนอนทุกคืน และสอนฝึกให้ลูกพูดคำง่าย ๆ สั้น ๆ ได้ เช่น พ่อ , แม่ หรือสัตว์ (นก หมา แมว) , สี (แดง ส้ม ขาว) , อวัยวะร่างกาย (ตา หู ปาก จมูก) หรือนับเลข 1-10 ฯลฯ สอนให้ลูกพูดขอบคุณเมื่อคุณแม่ หรือผู้ใหญ่ให้ของ เช่น ขอบคุณค่ะ , ขอบคุณครับ , ธุจ้า เป็นต้น

พัฒนาการเด็ก 1 ขวบ ด้านอารมณ์ และจิตใจ

ลูกวัย 1 ขวบจะแสดงออกทางอารมณ์ความต้องการของตัวเองออกมาอย่าง ไม่ซับซ้อน เช่น ส่งเสียงเรียกคุณแม่เมื่ออยากให้อุ้ม หรือขอของเล่น หากคุณแม่ไม่อุ้ม หรือไม่ให้ของเล่นที่อยากได้ ก็จะแสดงอารมณ์ออกมาทันทีเมื่อถูกขัดใจ เช่น ร้องไห้ ร้องกรี๊ด เป็นต้น หรือหากลูกดีใจ จะแสดงออกด้วยการตบมือ , ยิ้ม , หัวเราะ เป็นต้น

เพื่อเป็นการส่งเสริมให้ลูกมีอารณ์ที่ดี มีจิตใจที่มั่นคง คุณแม่ควรเป็นเพื่อนเล่นกับลูก หากิจกรรมสนุก ๆ ทำกับลูก ไม่ควรปล่อยให้ลูกอยู่คนเดียว เล่นคนเดียว และไม่ใช้คำพูดที่ทำร้ายความรู้สึกลูก ไม่ตี ทำโทษลูกรุนแรง แนะนำให้หมั่นพาลูกออกไปเดินเที่ยวเล่นนอกบ้าน เพื่อเปลี่ยนบรรยากาศลูกจะรู้สึกผ่อนคลายไม่เครียด ช่วยให้สดชื่นมีอารมณ์ที่ดี

พัฒนาการเด็ก 1 ขวบ ด้านโภชนาการ

ลูกวัย 1 ขวบจะรับประทานอาหารได้มากขึ้น สามารถทานอาหารเป็นคำ เป็นชิ้นเล็ก ๆ ได้แล้ว ในช่วงวัยนี้ลูกจะรับประทานข้าวเป็นอาหารมื้อหลัก 3 มื้อ ร่วมกับการกินนมแม่ไปจนกระทั่งอย่างน้อย 2 ขวบหรือนานกว่านั้น

เพื่อให้ลูกได้รับโภชนาการเพียงพอเหมาะสมตามวัย แนะนำคุณแม่จัดอาหารให้ลูกอย่างหลากหลายได้สารอาหารครบ 5 หมู่ทั้ง 3 มื้อ ลูกจะสนุกกับการรับประทานอาหารมากขึ้น หากมีคุณพ่อคุณแม่ร่วมโต๊ะอาหารด้วยกันกับลูก ควรปรับเปลี่ยนเมนูข้าว เป็นเมนูอื่น ๆ บ้าง เช่น  เต้าหู้หน้าหมูสับ  คัสตาร์ดแครอท ช่วยลดอาการเบื่ออาหารในเด็กหรือลูกไม่ยอมกินข้าว

วิธีส่งเสริมและกระตุ้นพัฒนาการเด็ก 1 ขวบ

• ส่งเสริมกล้ามเนื้อ และการเคลื่อนไหวของลูกวัย 1 ขวบ ให้มีความแข็งแรงมากขึ้น แนะนำกระตุ้นให้ลูกได้มีการใช้กล้ามเนื้อมัดเล็ก (มือ ข้อมือ ฝ่ามือ) และกล้ามเนื้อมัดใหญ่ (แขน ลำตัว ขา) ทุกวัน คุณแม่สามารถหากิจกรรมให้ลูกทำ อาทิเช่น
• การพาเดินสนามหญ้า หรือให้ลูกเดินมาหาคุณพ่อคุณแม่เริ่มจากเดินระยะสั้น ๆ จากนั้นค่อยปรับเพิ่มระยะมากขึ้นทีละนิด ช่วยฝึกเรื่องการทรงตัว และเป็นการกระตุ้นให้กล้ามเนื้อมัดใหญ่แข็งแรง
• ฝึกการใช้มือ ช่วยกระตุ้นให้กล้ามเนื้อมัดเล็กแข็งแรง ด้วยการหยิบ จับ เปิด ของเล่น , ลูกบอลนุ่มนิ่ม , หนังสือนิทาน , ดื่มน้ำ ดื่มนมจากแก้วหัดดื่ม ฯลฯ ช่วยฝึกการใช้มือ
• การส่งเสริมพัฒนาการการเรียนรู้ ให้ลูกอารมณ์ดี แนะนำให้พาลูกเที่ยวนอกบ้านเพื่อเป็นการเปิดหู เปิดตา เปิดโลก กระตุ้นให้สมองเกิดการเรียนรู้ในสิ่งใหม่ ๆ รอบตัว สถานที่ที่แนะนำสำหรับเด็ก เช่น สวนสาธารณะ (สนามเด็กเล่น) , พิพิธภัณฑ์เด็ก , ท้องฟ้าจำลอง , สวนสัตว์ และโอเชียน เวิลด์ เป็นต้น
• การส่งเสริมการสื่อสารให้ลูกวัย 1 ขวบ เพื่อเป็นการป้องกันไม่ให้ลูกมีพัฒนาการในการสื่อสารล่าช้า และผลเสียต่อสุขภาพที่จะเกิดขึ้น สำคัญสุดในเด็กวัยนี้คุณพ่อคุณแม่ต้องไม่ให้ลูกดูจอทุกชนิด ดีที่สุดสำหรับลูกคือการได้เล่น ได้พูดคุยกับคุณพ่อคุณแม่ทุกวัน กิจกรรมที่แนะนำ เช่น อ่านนิทานก่อนนอน , ฝึกนับเลข , ฝึกอ่าน A B C ,  ฝึกอ่าน ก ไก่ ข ไข่ เป็นต้น

ข้อควรระวัง พัฒนาการเด็ก 1 ขวบ และการเลี้ยงดูเด็ก 1 ขวบ

1. ความปลอดภัย

• ลูกยังดูแลตัวเองไม่ได้ และยังไม่เข้าใจว่าสิ่งไหนปลอดภัย ไม่ปลอดภัยสำหรับตัวเอง ฉะนั้นไม่ควรปล่อยให้ลูกอยู่ลำพัง
• บ้านที่มีบันได ต้องติดที่กั้นเพื่อป้องกันลูกตก ประตูห้องน้ำต้องปิดสนิท เพื่อป้องกันอุบัติเหตุจากการตกชักโครก
• บ้านที่มีสระน้ำ ต้องมีที่กั้นสระ หรือปิดประตูบ้านด้านที่ลูกสามารถเดินออกไปยังสระน้ำได้ให้สนิท เพื่อป้องกันอันตรายจากการตกน้ำ ซึ่งหากช่วยไม่ทันลูกอาจเสียชีวิตได้
• น้ำร้อน ของมีคม น้ำยาล้างจาน น้ำยาล้างห้องน้ำ เป็นต้น ต้องเก็บให้พ้นมือเด็ก

2. การเรียนรู้และการสื่อสาร

เพื่อป้องกันไม่ให้พัฒนาการการเรียนรู้ลูกถดถอย และการสื่อสาร (พูดช้า) พ่อแม่ ผู้ปกครอง ต้องหลีกเลี่ยงที่จะไม่ส่งเสริมให้ลูกดูจอทุกชนิด (มือ แท็บเล็ต แล็ปท็อป โทรทัศน์)

3. พฤติกรรม

เพื่อป้องกันไม่ให้ลูกมีพฤติกรรมก้าวร้าว คุณพ่อคุณแม่ต้องเป็นตัวอย่างที่ดีให้ลูก ต้องไม่มีการใช้ความรุนแรงในครอบครัว ทั้งการกระทำและคำพูด

4. โภชนาการ

เพื่อให้ลูกมีพัฒนาการร่างกายเติบโตสมวัย คุณพ่อคุณแม่ต้องส่งเสริมลูกให้ได้รับโภชนาการทั้ง 3 มื้อ ด้วยอาหารที่ดีมีประโยชน์ ได้สารอาหารหลากหลายครบ 5 หมู่ ด้วยการกินนมแม่ ควรหลีกเลี่ยงในการให้ลูกรับประทานอาหารหรือขนมที่ไม่มีประโยชน์ เช่น ขนมหวาน น้ำอัดลม ขนมถุงกรุบกรอบ ฯลฯ เพื่อป้องกันไม่เกิดโรคอ้วน และโรคเบาหวานในเด็ก

คำแนะนำสำหรับคุณแม่

• ช่วงแรกเกิด - 1 ขวบ แนะนำให้ลูกกินนมแม่ โดยที่ 6 เดือนแรกควรให้นมแม่อย่างเดียว (ไม่ป้อนอาหารอื่น และน้ำ) นมแม่มีสารอาหารหลากหลายที่เป็นประโยชน์ต่อร่างกาย และสมองการเรียนรู้ พอลูกอายุได้ 6 เดือนขึ้นไป สามารถป้อนอาหารเสริมให้ลูกได้ 1-2 มื้อ (ตามคำแนะนำทางการแพทย์หรือจากบุคลากรทางการแพทย์) แต่ยังต้องกินนมเป็นอาหารมื้อหลักอยู่ จากนั้นเมื่อลูกอายุได้ 1 ขวบ ข้าวจะเป็นอาหารมื้อหลัก 3 มื้อ และเสริมด้วยการกินนมแม่ ซึ่งช่วงวัยนี้จำเป็นต้องส่งเสริมให้ลูกได้รับสารอาหารที่หลากหลาย เพื่อการเจริญเติบโตที่แข็งแรงสมบูรณ์สมวัย
• การดูแลช่องปากและฟัน  แนะนำให้เตรียมแปรงสีฟันสำหรับเด็กให้ลูก และเพื่อให้ลูกแปรงฟันด้วยตัวเองได้อย่างถูกวิธี ให้คุณพ่อคุณแม่แปรงฟันให้ลูกก่อนในครั้งแรกๆ พร้อมกับสอนวิธีการใช้แปรงสีฟัน การบีบยาสีฟันใช้ปริมาณแค่ไหน และสอนการป้วนน้ำจากปากให้กับลูก เป็นต้น 

พัฒนาการเด็ก 1 ขวบ

ถือเป็นช่วงเวลาสำคัญที่คุณพ่อคุณแม่ต้องร่วมมือทุ่มแรงกายแรงใจกันในการช่วยส่งเสริมกระตุ้นให้ลูกมีพัฒนาการด้านร่างกาย สติปัญญาสมองการเรียนรู้ อารมณ์ และโภชนาการ ให้สมบูรณ์และแข็งแรงที่สุด เพื่อที่อนาคตลูกจะได้เติบโตขึ้นเป็นผู้ใหญ่ที่มีศักยภาพค่ะ